แผลกดทับ เกิดจากการกดทับของผิวหนังและเนื้อเยื่อใต้ผิวหนังเป็นเวลานาน ทำให้เลือดไม่สามารถไหลเวียนไปเลี้ยงบริเวณนั้นได้ ส่งผลให้เซลล์เนื้อเยื่อตายและเกิดแผลขึ้น แผลกดทับมักพบบริเวณที่กระดูกยื่นออกมา เช่น สะโพก กระดูกก้นกบ ไหล่ ศีรษะ ท้ายทอย และเข่า
การดูแลแผลกดทับอย่างถูกวิธีจะช่วยให้แผลหายเร็วขึ้นและลดความเสี่ยงภาวะแทรกซ้อนได้ ดังนี้
1. ทำความสะอาดแผล
อย่างแรกในการดูแลแผลกดทับ ควรทำความสะอาดแผลกดทับทุกวันด้วยน้ำเกลืออ่อนหรือน้ำสะอาด โดยใช้ผ้าก๊อสที่สะอาดหรือผ้ากอซแบบใช้แล้วทิ้ง เช็ดแผลเบาๆ จากด้านนอกเข้าด้านใน หลีกเลี่ยงการถูแผลหรือใช้แอลกอฮอล์เช็ดแผล
2. ปิดแผล
หลังจากทำความสะอาดแผลแล้ว ควรปิดแผลด้วยผ้าก๊อสที่สะอาดหรือผ้าปิดแผลแบบใช้แล้วทิ้ง เพื่อป้องกันไม่ให้แผลติดเชื้อ
3. เปลี่ยนผ้าปิดแผล
ควรเปลี่ยนผ้าปิดแผลทุกวัน หรือบ่อยกว่านั้นหากผ้าปิดแผลเปียกหรือสกปรก
4. สังเกตอาการแผล
ควรสังเกตอาการของแผลกดทับอย่างใกล้ชิด หากแผลมีขนาดใหญ่ขึ้น ลึกขึ้น หรือมีหนองไหล ควรรีบไปพบแพทย์
เคล็ดลับการดูแลแผลกดทับ
- ควรพลิกตัวผู้ป่วยทุก 2 ชั่วโมง หรือบ่อยกว่านั้นหากจำเป็น
- ควรใช้อุปกรณ์ป้องกันแผลกดทับ เช่น ที่นอนลม ที่นอนน้ำ ที่นอนฟองน้ำ
- ควรดูแลให้ผิวหนังไม่อับชื้น
- ควรดูแลให้อุณหภูมิร่างกายไม่เย็นเกินไป
- ควรให้ผู้ป่วยดื่มน้ำให้เพียงพอ
- ควรให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- ควรให้ผู้ป่วยออกกำลังกายเบาๆ
การรักษาแผลกดทับ
หากแผลกดทับมีขนาดเล็ก อาจหายได้เองภายใน 2-3 สัปดาห์ อย่างไรก็ตามการรักษาให้หายต้องอาศัยการดูแลแผลกดทับที่สม่ำเสมอและถูกต้อง แต่หากแผลกดทับมีขนาดใหญ่หรือรุนแรง อาจต้องได้รับการดูแลแผลกดทับจากแพทย์ โดยแพทย์อาจใช้วิธีการรักษาดังต่อไปนี้
- การผ่าตัด ในกรณีที่แผลกดทับมีขนาดใหญ่หรือลึก แพทย์อาจพิจารณาผ่าตัดเพื่อตัดเนื้อเยื่อที่ตายออก
- การใส่ท่อระบายหนอง ในกรณีที่แผลกดทับมีหนอง แพทย์อาจใส่ท่อระบายหนองเพื่อระบายหนองออก
- การใช้ยาปฏิชีวนะ ในกรณีที่แผลกดทับติดเชื้อ แพทย์อาจใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อ
การป้องกันแผลกดทับเป็นสิ่งสำคัญที่สุด สามารถทำได้ดังนี้
- พลิกตัวผู้ป่วยทุก 2 ชั่วโมง หรือบ่อยกว่านั้นหากจำเป็น
- ใช้อุปกรณ์ป้องกันแผลกดทับ เช่น ที่นอนลม ที่นอนน้ำ ที่นอนฟองน้ำ
- ดูแลให้ผิวหนังไม่อับชื้น
- ดูแลให้อุณหภูมิร่างกายไม่เย็นเกินไป
- ให้ผู้ป่วยดื่มน้ำให้เพียงพอ
- ให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- ให้ผู้ป่วยออกกำลังกายเบาๆ
หากผู้ป่วยมีความเสี่ยงต่อการเกิดแผลกดทับ ควรปรึกษาแพทย์หรือนักกายภาพบำบัดเพื่อรับคำแนะนำเพิ่มเติม